Thai Fashion in the Late Reign of King Rama V (1900–1910): The Transition to Western Styles and the Tradition of Auspicious Colours

19 Feb

The tradition of wearing colours based on the days of the week in Thailand dates back to the Ayutthaya period. It is rooted in astrology and Hindu beliefs, which associate each day with a specific planetary deity.

During the late reign of King Rama V, from 1900 to 1910, Thai fashion underwent a significant transformation, especially within the Inner Court. Traditional attire, which had long been defined by phaa nung (wrapped skirt), jong kraben (pleated trousers), and sabai (shoulder cloth), gradually incorporated Western-style blouses influenced by Edwardian fashion from Britain. This shift reflected Thailand’s growing exposure to Western culture and modernization under King Rama V’s reign.

The Tradition of Auspicious Colours in Thai Court Fashion

The tradition of wearing colours based on the days of the week in Thailand dates back to the Ayutthaya period. It is rooted in astrology and Hindu beliefs, which associate each day with a specific planetary deity. This tradition continued through the early Rattanakosin period and became highly popular during the reign of King Rama V, particularly among noblewomen in the royal court, who preferred to wear contrasting colours in their pra-sapai and jong kraben based on daily auspicious colours.

Despite embracing Western-style clothing, traditional elements such as the pra-sapai (decorative sash) and jong krabenremained an essential part of courtly attire. These garments maintained a sense of Thai identity, ensuring that cultural traditions were not completely overshadowed by European influences.

On Monday, a deep red pra-sapai was paired with pigeon grey jong kraben. Tuesday featured a soft lavender pra-sapaiwith chartreuse green jong kraben. Wednesday’s golden yellow pra-sapai was matched with earthy green jong kraben. Thursday’s muted green-yellow pra-sapai complemented an orange jong kraben. Friday’s pale yellow pra-sapai was worn with blue-grey jong kraben. Saturday combined an olive green pra-sapai with deep purple jong kraben, while Sunday’s terracotta red pra-sapai was paired with dark teal green jong kraben.

Although Western-style lace blouses became more popular, they were typically made of light fabrics such as white, cream, or ivory, featuring delicate embroidery and decorative bows. This blend of Western elegance with Thai traditions created a sophisticated look, symbolising Thailand’s transition into modernity while preserving its cultural heritage.

The practice of wearing auspicious colours in the royal court continued until King Rama VII’s reign. However, after the Siamese Revolution of 1932, which led to the abolition of the Inner Court, this tradition gradually faded. As the distinction between the Inner and Outer Court disappeared, noblewomen who had upheld these customs were no longer central to Thai society. Western fashion became fully integrated into everyday attire, and pra-sapai eventually disappeared, marking the end of an era in royal court fashion.

Although the custom of wearing auspicious colours in the royal court has faded, the belief in auspicious colours remains influential in Thai culture today. Many people still choose clothing colours based on these beliefs, especially for ceremonial events, religious functions, and royal celebrations. The continued significance of colour in Thai fashion serves as a symbolic link between past and present, showing how cultural traditions still influence modern aesthetics.

แฟชั่นไทยในยุครัชกาลที่ 5 ตอนปลาย (พ.ศ. 2443–2453): การเปลี่ยนแปลงสู่สไตล์สากลและสีมงคลประจำวัน

จากผ้านุ่งและการห่มสะไบสู่เสื้อลูกไม้แบบตะวันตก

ช่วง พ.ศ. 2443–2453 (ค.ศ. 1900–1910) เป็นช่วงเวลาแห่งการเปลี่ยนแปลงสำคัญของแฟชั่นไทย โดยเฉพาะใน ราชสำนักฝ่ายในซึ่งเป็นศูนย์กลางของธรรมเนียมการแต่งกายของสตรีชาววัง เดิมที สตรีในราชสำนักนิยมสวมใส่ ผ้านุ่งโจงกระเบน (โจงกระเบน) และสะไบ (sabai) ซึ่งเป็นเอกลักษณ์ของหญิงไทยในยุคต้นรัตนโกสินทร์ แต่ในช่วงปลายรัชกาลที่ 5 กระแสการแต่งกายแบบตะวันตกเริ่มมีบทบาทสำคัญ โดยได้รับอิทธิพลจาก แฟชั่นสมัยพระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ 7 (Edwardian Fashion) ของอังกฤษ

การเปลี่ยนแปลงนี้เกิดขึ้นจากนโยบายการเปิดประเทศของ รัชกาลที่ 5 ซึ่งต้องการให้ไทยพัฒนาให้ทัดเทียมกับมหาอำนาจตะวันตก การสวมใส่ เสื้อแบบตะวันตก กลายเป็นสัญลักษณ์ของความศิวิไลซ์ (civilised) และสถานะทางสังคม สตรีในราชสำนักเริ่มนิยม เสื้อลูกไม้แขนสามส่วนหรือแขนยาว ที่มีดีไซน์ประณีต ประดับด้วยโบว์หรือระบายคล้ายกับ เสื้อ Shirtwaist ที่เป็นที่นิยมในยุโรปขณะนั้น เสื้อเหล่านี้มักตัดเย็บด้วย ผ้าฝ้ายสีอ่อน สีขาว หรือสีงาช้าง สะท้อนถึงความเรียบร้อย อ่อนหวาน และสง่างาม

การคงไว้ซึ่งธรรมเนียมไทย: แพรสะพายและโจงกระเบน

แม้ว่าจะมีการรับเอาแฟชั่นตะวันตกเข้ามาในราชสำนัก แต่สตรีชาววังก็ยังคงรักษาเอกลักษณ์ไทยไว้ผ่าน "แพรสะพาย" และ "โจงกระเบน" และสวมเสื้อแบบตะวันตกคู่กับ แพรสะพาย (pre-sapai) ซึ่งเป็นผ้าคาดไหล่และทิ้งชายด้านหลัง ให้ดูพลิ้วไหวอย่างสง่างาม

แพรสะพายและโจงกระเบนที่เลือกใช้ในแต่ละวัน ไม่ได้เลือกตามแฟชั่นหรือความชอบส่วนตัวเท่านั้น แต่ถูกเลือกให้สอดคล้องกับ "สีมงคลประจำวัน" ธรรมเนียมการแต่งกายตามสีประจำวันในประเทศไทยมีมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา โดยมีพื้นฐานมาจาก ความเชื่อทางโหราศาสตร์และศาสนาฮินดู ซึ่งกำหนด สีประจำวันตามเทพยดาพระเคราะห์ ธรรมเนียมนี้ได้รับการสืบทอดต่อมาใน สมัยกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้น และได้รับความนิยมอย่างมากใน สมัยรัชกาลที่ 5 โดยเฉพาะในกลุ่ม สตรีชาววัง ที่นิยมสวมใส่ ผ้านุ่งและสะไบที่มีสีสันตัดกันตามสีมงคลประจำวันความเชื่อเรื่องสีมงคลถูกนำมาใช้ทั้งในราชสำนักและชีวิตประจำวัน เพื่อเสริมสิริมงคลแก่ผู้สวมใส่

สีมงคลประจำวันในราชสำนักไทย (พ.ศ. 2443–2453)

การแต่งกายของสตรีในยุคนี้ยังคง ยึดถือธรรมเนียมสีมงคล โดยเลือก แพรสะพายและโจงกระเบนให้ตรงกับสีมงคลประจำวัน ในวันจันทร์ แพรสะพายสีจำปาแดงถูกจับคู่กับโจงกระเบนสีเทานกพิราบ วันอังคารใช้แพรสะพายสีพวงอังกาบและโจงกระเบนสีโศก วันพุธนิยมแพรสะพายสีจำปาและโจงกระเบนสีเขียวดิน วันพฤหัสบดีเลือกแพรสะพายสีตองเขียว คู่กับโจงกระเบนสีเสน วันศุกร์ใช้แพรสะพายสีจันทร์และโจงกระเบนสีเมฆคราม วันเสาร์นิยมแพรสะพายสีโศกและโจงกระเบนสีเม็ดมะปราง ส่วนวันอาทิตย์ใช้แพรสะพายสีดินแดงเทคจับคู่กับโจงกระเบนสีก้ามปู

แฟชั่นยุคใหม่ที่ยังคงเอกลักษณ์ไทย

แม้ว่าสตรีในราชสำนักจะหันมาใส่ เสื้อแบบตะวันตก เป็นหลัก แต่ยังคงเลือก สีของแพรสะพายและโจงกระเบน ให้ตรงกับ สีมงคลประจำวัน เป็นเครื่องแสดงถึง ความเชื่อและขนบธรรมเนียมที่สืบทอดมาหลายศตวรรษ

นอกจากนี้ ทรงผมของหญิงไทยก็ได้รับอิทธิพลจากยุโรป โดยในยุคนี้ สตรีในราชสำนักนิยม เริ่มผมยาวและเกล้าเป็นทรงสูง (upswept hairstyles) คล้ายกับทรงผมในสมัยเอ็ดเวอร์เดียนของยุโรป เครื่องประดับ เช่น เข็มกลัด ผ้าลูกไม้ และสร้อยไข่มุกก็เริ่มเข้ามามีบทบาทสำคัญในแฟชั่นไทย

การเลือนหายของธรรมเนียมหลัง พ.ศ. 2475

หลังจาก การปฏิวัติสยามในปี พ.ศ. 2475 ซึ่งนำไปสู่ การเปลี่ยนแปลงทางการเมืองและการยกเลิกระบบราชสำนักฝ่ายใน(Inner Court – ที่เคยมีเฉพาะสตรีในวังหลวง) ธรรมเนียมการแต่งกายตามสีมงคลในราชสำนักจึงเริ่มเลือนหายไป สตรีไทยหันมาแต่งกายแบบตะวันตกเต็มรูปแบบ โดยละทิ้งโจงกระเบนและแพรสะพายไปในที่สุด

อย่างไรก็ตาม แนวคิดเรื่องสีมงคลยังคงมีอิทธิพลต่อสังคมไทย มาจนถึงปัจจุบัน โดยเฉพาะในการเลือกเสื้อผ้าในโอกาสพิเศษ เช่น งานมงคล งานราชพิธี และพิธีทางศาสนา การแต่งกายตามสีมงคลยังคงเป็นสิ่งที่คนไทยให้ความสำคัญ แม้ว่าจะไม่ได้เข้มงวดเช่นในอดีตก็ตาม

บทสรุป: การผสมผสานแฟชั่นไทยและตะวันตกในราชสำนัก

ภาพสะท้อนของ แฟชั่นไทยในยุครัชกาลที่ 5 และ 6 เป็นตัวอย่างที่ชัดเจนของ การผสมผสานระหว่างความเป็นไทยและวัฒนธรรมตะวันตกได้อย่างลงตัว แม้ว่าสตรีชาววังจะเริ่มสวมเสื้อลูกไม้สไตล์ตะวันตก แต่ก็ยังคงรักษาแพรสะพายและโจงกระเบนที่เลือกให้ตรงกับสีมงคลประจำวัน ทำให้แฟชั่นในยุคนั้นมีเสน่ห์เป็นเอกลักษณ์

ภาพ AI นี้เป็นการออกแบบเพื่อย้อนถึงช่วงเวลาสำคัญในประวัติศาสตร์แฟชั่นไทย ซึ่งแสดงให้เห็นว่า แม้โลกจะเปลี่ยนไป แต่รากเหง้าทางวัฒนธรรมยังคงสืบทอดผ่านรายละเอียดในเครื่องแต่งกายของหญิงไทย

#aifashionlab #AI #aiartist #aiart #aifashion #aifashiondesign #aifashionstyling #aifashiondesigner #fashion #fashionhistory #historyoffashion #fashionstyling #fashionphotography #digitalfashion #digitalfashiondesign #digitalcostumedesign #digitaldesign #digitalaiart #bangkok #bangkokthailand #ThaiFashionHistory #ThaiFashionAI #flux #fluxlora