The Aristocratic Women of Monthon Udon: Reconstructing Fashion Historiography of Northeastern Thailand during Prince Damrong’s 1906 Inspection Tour

23 Feb

With AI-generated visual reconstructions, we can bring history to life and create a new historiography of Isan’s fashion, celebrating its unique blend of Lao heritage, Siamese governance, and global influences.

I was inspired by the historical photograph of aristocratic women in Isan, specifically from the ruling family of Nakhon Phanom, taken in Udon Monthon approximately 115 years ago. This image, captured in Nakhon Phanom, features Madame Chankasee, the wife of Phra Surakorn Phanomkit (Phum), the provincial registrar of Nakhon Phanom, a key figure in the local administration at the time.

During this period, Prince Damrong Rajanubhab (กรมพระยาดำรงราชานุภาพ), then Minister of the Interior, conducted an official inspection tour of Udon Monthon, Isan Monthon, and Korat Monthon in 1906 (B.E. 2449). His mission aimed to strengthen provincial administration, improve local governance, and reinforce Siamese sovereignty in the Northeast. Accompanied by a photographer, this journey provided some of the earliest photographic evidence of life in the Isan region, allowing us to study the clothing styles, roles of aristocratic women, and the socio-cultural landscape of the time.

What Was a Monton?

In a European context, a Monton (มณฑลเทศาภิบาล) can be understood as an administrative division akin to a "province-general" or "regional governorship", comparable to a French département, a German Regierungsbezirk, or a British colonial residency. The Monton system was part of Siam’s centralisation reformsunder King Rama V, replacing the traditional city-state system (mueang) with a hierarchical structure controlled by the Ministry of Interior.

During this period, Siam was divided into 18 Montons, including Monton Udon, Monton Korat, and Monton Isan in the Northeast. These reforms were intended to modernise provincial administration, improve efficiency, and counter colonial threats from France and Britain.

Udon Monthon: A Political and Cultural Centre in Northeastern Siam

Udon Monthon (originally known as Monthon Lao Phuan) was established in 1890 (B.E. 2433) as part of King Chulalongkorn’s administrative reforms. This reorganisation was crucial in consolidating several cities in the upper Mekong region into a unified Siamese-controlled territory following the loss of lands on the east bank of the Mekong to France. The centre of the monthon was later relocated to Ban Duea Mak Khaeng, which eventually became Udon Thani Province.

By the early 20th century, Udon Monthon consisted of six major provinces:

Udon Thani
Khon Kaen
Loei
Nakhon Phanom
Nong Khai
Sakon Nakhon

At the time, Siam had implemented the Monthon Thesaphiban (มณฑลเทศาภิบาล) system, dividing the kingdom into 18 monthons, including Udon Monthon, Korat Monthon, and Isan Monthon in the Northeast. These reforms were part of an effort to modernise provincial administration, enhance communication between central and local governments, and prevent colonial encroachment from Western powers.

Prince Damrong’s 1906 Inspection Tour of Monton Udon and Monton Isan

In 1906, Prince Damrong Rajanubhab , as Minister of the Interior, originally planned an extended inspection tour covering Monton Korat, Monton Udon, Monton Isan, and Monton Burapha. However, due to time constraints, he decided to exclude Monton Burapha to ensure he returned to Bangkok in time for King Rama V’s state visit to Europe. Prince Damrong conducted an inspection of Monton Korat, Monton Udon, and Monton Isan to strengthen administration and assess local conditions. His report highlighted the self-sufficient agricultural economy, the importance of silk production, and community-driven trade networks.

The tour also documented major cultural traditions, including wax castle processions and rocket festivals, reflecting deep-rooted Isan customs. A key observation on 1 January 1907 described a large wetland (Nong Naklua) used for irrigation, later known as Nong Prajak. Another entry on 18 January detailed an elaborate festival procession, featuring beeswax candles, decorative floats, and musical performances.

The findings provided insights into Isan’s sustainable rural economy and cultural resilience, while recommending improvements in governance, transportation, and water management. The inspection played a crucial role in shaping Isan’s integration into the modern Siamese state.

Fashion of Aristocratic Women in Udon Monthon during Prince Damrong’s Inspection

Through the study of historical photographs and reports, we can analyse key fashion trends among aristocratic women in Udon Monthon during the early 20th century:

1. Long-Sleeved Blouses with Western Influence

Aristocratic women wore high-collared, long-sleeved blouses, influenced by Victorian-Edwardian fashion, which had spread from Bangkok to provincial cities.
These blouses featured puffed sleeves and front buttons, blending modern Western styles with traditional modesty.

2. Traditional Sin Skirts with Local Patterns

Women paired their blouses with sin skirts featuring vertical striped patterns, characteristic of Tai Lao and Phu Thai textiles.
Common weaving techniques included khit, chok, and mudmee, using natural dyes in navy blue, red, black, and white.

3. Pha Biang (Shoulder Cloths)

Some women retained traditional pha biang (sabais) draped over one shoulder, typically made from fine silk.

4. Short Hairstyles: A Symbol of Modernisation

The “Dok Krathum” cropped haircut was increasingly popular among aristocratic women in Isan, reflecting Bangkok’s modernisation policies.

5. Barefoot Walking: A Reflection of Simplicity

Despite their high status, aristocratic women in Isan often walked barefoot, signifying a practical lifestyle suited to local conditions.

Using AI to Reconstruct Historical Fashion

Inspired by the historical photograph of aristocratic women in Udon Monthon, I utilised AI technology to create visual reconstructions of noblewomen’s fashion in the early 20th century, based on historical sources and documented fashion trends.

Backdrop Selection: I chose Wat Phra That Phanom, a revered Buddhist temple in Northeast Thailand, to symbolise the connection between religion and aristocracy in Isan.
Attire Reconstruction: The women in the AI-generated images wear long-sleeved Victorian-style blouses, striped sin skirts, and elegantly draped shoulder cloths, consistent with historical records.
Colour Accuracy: The tones of the clothing were selected based on natural dyes and traditional weaving techniques used during the period.

This AI-enhanced historiography allows us to visualise the transition of aristocratic women’s fashion in Isan, a perspective often overlooked in mainstream Thai fashion history, which tends to focus on Bangkok’s royal court attire.

The fashion of aristocratic women in Udon Monthon during Prince Damrong’s 1906 inspection tour reflects a transformative period in Isan’s history. Their clothing balanced traditional Tai Lao weaving techniques with Bangkok’s European-influenced styles, marking the gradual integration of Isan into the modern Siamese state.

Prince Damrong’s official reports provide invaluable insight into Isan’s economic, social, and cultural landscapes, demonstrating that Isan was not a remote, underdeveloped frontier, but a region with a rich, thriving identity.

With AI-generated visual reconstructions, we can bring history to life and create a new historiography of Isan’s fashion, celebrating its unique blend of Lao heritage, Siamese governance, and global influences.

The "Aristocratic Women of Udon Monthon" are more than just figures from an old photograph; they offer a window into the past, helping us understand Isan’s cultural legacy and evolution.

หญิงชั้นผู้ดีแห่งมณฑลอุดร: การสร้างประวัติศาสตร์นิพนธ์แฟชั่นของภาคอีสานในช่วงการตรวจราชการของสมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพในปี พ.ศ. 2449

ผมได้รับแรงบันดาลใจจาก ภาพถ่ายอีสานโบราณ "สตรีสูงศักดิ์" (ในวงศ์เจ้าเมืองนครพนม) ซึ่งเป็นภาพถ่ายในอดีตของ มณฑลอุดร เมื่อราว ๑๑๘ ปีที่ผ่านมา ภาพนี้ถ่ายขึ้นที่เมืองนครพนม โดยสตรีที่นั่งตรงกลางคือ นางจันทร์เกษี ภรรยาของ พระสุรากรณ์พนมกิจ (ภูมิ) ยกบัตรเมืองนครพนม ผู้มีบทบาทสำคัญในระบบการปกครองของเมืองในขณะนั้น

ในช่วงเวลาดังกล่าว สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ซึ่งดำรงตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงมหาดไทย ได้เสด็จออกตรวจราชการในมณฑลต่างๆ ทางภาคอีสาน เมื่อปี พ.ศ. ๒๔๔๙ โดยมี ช่างภาพติดตามการเสด็จ เพื่อบันทึกภาพวิถีชีวิต สังคม และวัฒนธรรมของผู้คนในหัวเมืองชายขอบของสยาม ภาพถ่ายเหล่านี้กลายเป็นหลักฐานสำคัญที่ช่วยให้เราสามารถศึกษารูปแบบการแต่งกายและบทบาทของสตรีชั้นสูงในภาคอีสานยุคนั้นได้อย่างดี

มณฑลเทศาภิบาลคืออะไร?

ในบริบทของยุโรป มณฑลเทศาภิบาล (Monton, มณฑล) อาจเปรียบได้กับ หน่วยปกครองระดับภูมิภาค ที่คล้ายกับ Département ในฝรั่งเศส, Regierungsbezirk ในเยอรมนี หรือ Colonial Residency ในอาณานิคมของอังกฤษ

ระบบมณฑลเทศาภิบาลเป็นส่วนหนึ่งของ การปฏิรูประบบปกครองของสยามในสมัยรัชกาลที่ 5 ซึ่งแทนที่ ระบบเมืองประเทศราช แบบดั้งเดิม ด้วย โครงสร้างบริหารแบบรวมศูนย์ภายใต้กระทรวงมหาดไทย

ในช่วงต้นศตวรรษที่ 20 สยามถูกแบ่งออกเป็น 18 มณฑล รวมถึง มณฑลอุดร มณฑลนครราชสีมา และมณฑลอีสาน ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ การปฏิรูปนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อ ทำให้การบริหารราชการมีประสิทธิภาพมากขึ้น ปรับปรุงการสื่อสารระหว่างรัฐบาลกลางและท้องถิ่น และป้องกันการรุกล้ำของเจ้าอาณานิคมตะวันตก

มณฑลอุดร: ศูนย์กลางการปกครองและวัฒนธรรมในภาคอีสาน

มณฑลอุดร หรือที่รู้จักในชื่อ มณฑลลาวพวน ก่อตั้งขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2433 จากการรวมกลุ่มหัวเมืองลาวฝ่ายเหนือที่ตั้งอยู่ริมฝั่งแม่น้ำโขง หลังจากสยามเสียดินแดนฝั่งขวาแม่น้ำโขงให้แก่ฝรั่งเศส ที่ตั้งของมณฑลถูกย้ายมายังบริเวณบ้านเดื่อหมากแข้ง ซึ่งปัจจุบันคือจังหวัดอุดรธานี มณฑลอุดรประกอบด้วยเมืองสำคัญ 6 แห่ง ได้แก่ เมืองอุดรธานี เมืองขอนแก่น เมืองเลย เมืองนครพนม เมืองหนองคาย และเมืองสกลนคร

ในสมัยรัชกาลที่ 5 ประเทศสยามได้จัดตั้ง มณฑลเทศาภิบาล ขึ้นเพื่อปรับปรุงระบบการปกครองให้มีความเป็นระเบียบและมีประสิทธิภาพมากขึ้น ในช่วงเวลานั้น มีการจัดตั้งมณฑลทั้งหมด 18 มณฑล ทั่วราชอาณาจักร

แฟชั่นของหญิงชั้นสูงในอีสานสมัยรัชกาลที่ 5 ตอนปลาย

จากการศึกษาภาพถ่ายและเอกสารทางประวัติศาสตร์ สามารถวิเคราะห์แนวโน้มแฟชั่นของหญิงชั้นสูงในภาคอีสานช่วงปลายรัชสมัยของรัชกาลที่ ๕ ได้ดังนี้:

๑. เสื้อแขนยาวสไตล์ตะวันตก

หญิงบางท่านสวม เสื้อแขนยาวคอตั้ง ซึ่งได้รับอิทธิพลจากแฟชั่น วิกตอเรียน-เอ็ดเวิร์ดเดียน ที่แพร่หลายในสยามช่วงปลายรัชกาลที่ ๕ เสื้อประเภทนี้เป็นที่นิยมในหมู่สตรีชั้นสูงในกรุงเทพฯ ก่อนแพร่เข้าสู่หัวเมืองต่างๆ
เสื้อบางตัวมีแขนพองเล็กน้อยและติดกระดุมด้านหน้า ซึ่งสะท้อนถึงการปรับตัวให้เข้ากับแฟชั่นสมัยใหม่

๒. ผ้าซิ่นลายทางและลายพื้นเมือง

สตรีทุกท่านในภาพสวม ผ้าซิ่นลายทาง ซึ่งเป็นเอกลักษณ์ของกลุ่มชาติพันธุ์ ไทลาวและผู้ไท ในภาคอีสาน ลวดลายที่พบบ่อย ได้แก่ ลายขิด ลายจก และลายหมี่
สีของผ้าซิ่นมักเป็น โทนน้ำเงิน แดง ดำ และขาว ซึ่งเป็นสีที่นิยมในยุคนั้น และมักใช้ฝ้ายหรือไหมที่ทอขึ้นด้วยมือ

๓. ผ้าเบี่ยง (สไบ)

หญิงบางท่านในภาพใช้ ผ้าเบี่ยงหรือสไบเฉียง พาดไหล่ ซึ่งเป็นลักษณะของการแต่งกายแบบดั้งเดิมของไทลาว-อีสาน
ผ้าเบี่ยงของหญิงชั้นสูงมักทำจากผ้าไหมเนื้อดี และใช้โทนสีเรียบง่ายหรือมีลวดลายละเอียด

๔. ทรงผมสั้น: สัญลักษณ์ของความทันสมัย

ผมสั้นแบบ "ดอกกระทุ่ม" เป็นทรงที่ได้รับอิทธิพลจากกระแสปฏิรูปของสยาม หญิงสูงศักดิ์ในเมืองใหญ่อย่างนครพนม สกลนคร และอุบลราชธานีเริ่มนิยมตัดผมสั้นมากขึ้น แทนการไว้ผมยาวเกล้ามวยแบบดั้งเดิม
ทรงนี้สะท้อนถึง ความศิวิไลซ์และการปรับตัวเข้าสู่สังคมใหม่

๕. เดินเท้าเปล่า: เครื่องหมายของวิถีชีวิตที่เรียบง่าย

หญิงชนชั้นสูงในกรุงเทพฯ มักสวมรองเท้า แต่ในอีสาน การเดินเท้าเปล่ายังคงเป็นที่นิยมแม้ในกลุ่มหญิงสูงศักดิ์

การสร้างภาพใหม่ด้วย AI เพื่อศึกษาประวัติศาสตร์แฟชั่น

ด้วยแรงบันดาลใจจาก ภาพถ่ายอีสานโบราณ "สตรีสูงศักดิ์" ผมได้ใช้ AI สร้างภาพจำลอง ของหญิงสูงศักดิ์ในภาคอีสาน โดยยึดตามหลักฐานทางประวัติศาสตร์และข้อมูลแฟชั่นของยุคนั้น

ฉากหลังของภาพ: ผมเลือกใช้ พระธาตุพนม ซึ่งเป็นศูนย์กลางทางศาสนาและวัฒนธรรมของอีสาน เพื่อสะท้อนถึงความสัมพันธ์ระหว่างพุทธศาสนาและผู้คน
การแต่งกาย: สตรีในภาพจำลองสวม เสื้อแขนยาวแบบวิกตอเรียน ผ้าซิ่นลายทาง และสไบพาดไหล่ ตามแบบฉบับหญิงสูงศักดิ์ในยุคนั้น
การเลือกใช้สี: เน้นโทนสีของผ้าให้ใกล้เคียงกับที่พบในหลักฐานทางประวัติศาสตร์

เป้าหมายของผมคือการสร้าง "ประวัติศาสตร์นิพนธ์" (Historiography) ใหม่เกี่ยวกับแฟชั่นของอีสาน ซึ่งแตกต่างจากแนวทางดั้งเดิมที่มักเน้นไปที่แฟชั่นของราชสำนักกรุงเทพฯ

การแต่งกายของหญิงชั้นสูงในภาคอีสานช่วงรัชกาลที่ 5 ตอนปลาย เป็นเครื่องสะท้อนถึง ความเปลี่ยนแปลงของสังคมอีสาน ที่ได้รับอิทธิพลจากแฟชั่นสมัยใหม่ของกรุงเทพฯ ขณะเดียวกันก็ยังคงเอกลักษณ์ท้องถิ่นเอาไว้ ภาพถ่ายโบราณเหล่านี้ช่วยให้เรามองเห็นรากเหง้าของแฟชั่นอีสานและความเชื่อมโยงระหว่าง วัฒนธรรมไทลาว อิทธิพลสยาม และอิทธิพลตะวันตก

ด้วยเทคโนโลยี AI ผมสามารถสร้างภาพจำลองที่ช่วยให้ผู้คนในปัจจุบัน เข้าใจแฟชั่นของหญิงอีสานในอดีตได้ชัดเจนยิ่งขึ้นซึ่งเป็นอีกหนึ่งวิธีในการศึกษาประวัติศาสตร์แฟชั่นของไทยจากมุมมองที่กว้างขึ้น

"หญิงชั้นผู้ดีภาคอุดร" จึงไม่ใช่เพียงภาพถ่ายในอดีต แต่เป็นหลักฐานที่ช่วยเปิดประตูสู่การศึกษาประวัติศาสตร์แฟชั่นของอีสานในอีกแง่มุมหนึ่ง

#aifashionlab #AI #aiartist #aiart #aifashion #aifashiondesign #aifashionstyling #aifashiondesigner #fashion #fashionhistory #historyoffashion #fashionstyling #fashionphotography #digitalfashion #digitalfashiondesign #digitalcostumedesign #digitaldesign #digitalaiart #ThaiFashionHistory #ThaiFashionAI #flux #fluxlora